-
nazwy mieszkańców13.04.200713.04.2007Ze słowników PWN: katmanduanka, mogadiszuanka, maseruanka, wagaduguanka. Męskie odpowiedniki trzech pierwszych mają przyrostek -anin, czwartej -ańczyk. Czy każdorazowo jest to wariant wybrany przypadkowo z dwóch równorzędnych? Nie podano nazw mieszkańców miasta Honolulu i państw Tuvalu oraz Vanuatu. Czy w tych przypadkach dodanie -anka, -anin, -ańczyk tworzy poprawne nazwy? Czy V musi przejść w W?
-
neuronauka6.05.20146.05.2014Proszę o opinię o neuronauce, kalce neuroscience. Neurology/neurologia oznacza tylko dziedzinę medyczną, a cała reszta, tzn. badania podstawowe prowadzone na prostych organizmach, dociekania chemiczne, fizyczne i elektryczne zmieściły się w neuroscience. Wydaje się, że neurobiologia dobrze oddaje przeciwstawienie praktycznej medycyny teoretycznej biologii, ale jest jeszcze neurochemistry i neurobiology, które łatwo mieszczą się w neuroscience, a w neurobiologii już nie.
-
Orzeczenie przy podmiocie szeregowym 16.04.201616.04.2016Jakiej formy czasownika używa się, jeśli stawiamy go w odniesieniu do rzeczowników w różnej postaci, np. młodzież i uczniowie jest/byli. Jest jakaś reguła dotycząca takich określeń? Używamy formy pasującej do ostatniego rzeczownika, czyli w tym wypadku uczniowie? Czy robi się to w inny sposób? I jak to działa w szyku odwrotnym? To znaczy najpierw czasownik, a później wymieniane rzeczowniki w różnych formach, na przykład: była/były paczka, dwa listy i atrament.
Z góry dziękuję.
-
Osobiście tam nie byłem3.11.20153.11.2015Szanowni Państwo,
kiedy powiedziałem znajomemu, że znam pewne miejsce, ale nie byłem tam osobiście, zapytał, czy można być gdzieś nieosobiście. Odpowiedziałem, że nie można, ale czasem pojawiają się w wypowiedziach takie puste semantycznie słowa, które po prostu coś podkreślają. Odrzekł, że idąc tym tropem, można by właściwie cofać się do tyłu, bo do tyłu podkreśla kierunek cofania. Zacząłem się zastanawiać, czy nie ma racji, tzn. czy być gdzieś osobiście nie jest po prostu pleonazmem. -
rżnąć a dorznąć10.11.201510.11.2015W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar -
Słowacja i Dominikana 18.01.201918.01.2019Szanowny Panie/Pani,
powszechnie można usłyszeć, że ktoś był na Słowacji, na Dominikanie, na Węgrzech, na Ukrainie. O ile ostatnie z określeń wydaje mi się poprawne (można być na Ukrainie, podobnie jak można być na Mazowszu, gdyż Ukraina to również kraina historyczno-geograficzna), pozostałe 3 przypadki zdają się być błędne, bowiem żadne z tych państw jest ani krainą, ani wyspą. Stąd poprawne wydaje mi się w Słowacji, w Dominikanie, w Węgrzech.
Czy poprawnie myślę?
Tomasz
-
To nie haplologia…
8.04.20168.04.2016Szanowna Poradnio,
słowniki języka polskiego podają zgodnie jeden przykład haplologii: sześcian zamiast sześciościan (wzorem: ośmiościan). Przykład znakomity, ale i chyba nader odosobniony…
Czy istnieje w polszczyźnie więcej takich wyrazów? Czy, przykładowo, można dopatrzyć się haplologii w następujących wyrazach: skoczogonek (skoczoogonek), scenopis (scenoopis), mięsopust (mięsoopust); ewentualnie haplologii „głoskowej”: dysonans (dyssonans), falstart (falsstart)?
Michał Gniazdowski
-
umiędzynarodawiać28.10.201328.10.2013Na wykładach poświęconym stosunkom międzynarodowym cały czas powtarza się pojęcie umiędzynaradawiania. W związku z tym chciałem zapytać, dlaczego niepoprawny jest termin umiędzynarodowianie i z czego to wynika?
-
wielka litera, ale nie odwieczna9.11.20149.11.2014Witam,
skąd wzięła się reguła zaczynania zdań wielką literą? Można wyznaczyć jej wyraźny początek, czy był to proces bardziej rozbity w czasie? -
Brak ó na końcu wyrazu
28.10.202328.10.2023Szanowni Państwo,
jak można wyjaśnić brak występowania litery [ó] na końcu wyrazu?
Z poważaniem
Stratos Vasdekis